قطعات تشکیل‌دهنده گیربکس دنده‌ای خودرو و نقش هرکدام
گیربکس دنده‌ای یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین نوع سیستم‌های انتقال قدرت در خودروها است. شناخت دقیق قطعات گیربکس دنده‌ای می‌تواند در انتخاب قطعات یدکی مناسب، نگهداری صحیح و افزایش عمر سیستم کمک زیادی کند. در این مقاله، تمام اجزای اصلی گیربکس دستی را به‌همراه نقش عملکردی آن‌ها بررسی می‌کنیم.
۱. پوسته گیربکس
پوسته یا بدنه اصلی گیربکس از آلیاژ چدن یا آلومینیوم ساخته شده و همه اجزا درون آن نصب می‌شوند. پوسته گیربکس شامل بخش جلو، وسط و عقب است و نقش محافظت، تراز و نگهدارنده اجزا را دارد.
۲. شفت ورودی
شفت ورودی توان موتور را از طریق کلاچ به داخل گیربکس منتقل می‌کند. این شفت به شفت واسط متصل است و اولین حلقه انتقال نیرو را شکل می‌دهد.
۳. شفت خروجی
شفت خروجی نیروی نهایی را از دنده‌ها دریافت کرده و به دیفرانسیل منتقل می‌کند. این شفت با چرخ‌دنده‌های مختلف در ارتباط است و در عملکرد نهایی گیربکس نقش کلیدی دارد.
۴. شفت واسط یا شفت اصلی
در کنار شفت خروجی قرار دارد و روی آن دنده‌هایی نصب شده‌اند که با دنده‌های هرزگرد درگیر می‌شوند. این شفت، نیروی منتقل شده را به دنده‌های انتخابی منتقل می‌کند.
۵. دنده‌ها
برای هر سرعت یا وضعیت حرکتی (دنده ۱ تا ۵ و دنده عقب)، یک جفت دنده در گیربکس وجود دارد. این دنده‌ها با هم درگیر شده و نسبت انتقال قدرت را تغییر می‌دهند.
۶. دنده هرزگرد
دنده‌هایی که آزادانه روی شفت خروجی قرار دارند و تا زمانی که قفل نشوند، انتقال قدرت ندارند. در هنگام درگیری با کشویی، این دنده‌ها قفل می‌شوند.
۷. کشویی دنده
قطعه‌ای استوانه‌ای شکل که بین دنده‌ها قرار گرفته و با حرکت آن به سمت دنده مورد نظر، باعث درگیری دنده با شفت می‌شود.
۸. دنده برنجی (سینکرونایزر)
این حلقه‌های برنجی وظیفه هماهنگ‌سازی سرعت دنده هرزگرد و کشویی را دارند تا درگیری بدون ضربه و نرم انجام شود. هر دنده معمولاً دارای یک دنده برنجی است.
۹. ماهک (Shift Fork)
ماهک قطعه‌ای است فلزی که کشویی را حرکت می‌دهد. هر کشویی یک ماهک مجزا دارد. حرکت دسته دنده باعث حرکت ماهک و در نتیجه تعویض دنده می‌شود.
۱۰. دنده عقب
مکانیزم دنده عقب معمولاً با افزودن یک چرخ‌دنده واسط (Idler Gear) جهت چرخش خروجی را معکوس می‌کند.
۱۱. بلبرینگ‌ها و رولبرینگ‌ها
شفت‌ها و دنده‌ها برای چرخش نرم به بلبرینگ‌ها تکیه دارند. انواع بلبرینگ ته شفت، رولبرینگ سوزنی کشویی، بلبرینگ میانی و… در گیربکس استفاده می‌شوند.
۱۲. کاسه‌نمدها
برای جلوگیری از نشت روغن، در محل عبور شفت‌ها از پوسته استفاده می‌شوند. دو عدد کاسه‌نمد معمولاً در دو طرف گیربکس وجود دارد.
۱۳. خار، پین، فنر و گوی قفل‌کننده
اجزای ظریفی که وظیفه قفل کردن کشویی در وضعیت‌های مختلف، تثبیت دنده، برگشت‌پذیری و نرمی عملکرد را بر عهده دارند.
نکته فنی: در زمان تعویض کشویی یا دنده برنجی، حتماً ماهک همان دنده را نیز بررسی کنید؛ چون ماهک فرسوده می‌تواند مانع تعویض صحیح دنده شود.
اگر به دنبال خرید قطعات باکیفیت گیربکس دنده‌ای هستید، فروشگاه اینترنتی یدک گیربکس بهترین گزینه‌ها را با تضمین کیفیت ارائه می‌دهد.