علائم خرابی گیربکس دستی خودرو و راه‌های پیشگیری
گیربکس دستی یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم انتقال قدرت در خودروهای دنده‌ای است. اگرچه این نوع گیربکس نسبت به گیربکس‌های اتومات ساختار ساده‌تری دارد، اما در صورت عدم نگهداری صحیح، ممکن است دچار خرابی‌های پرهزینه شود. در این مقاله، مهم‌ترین علائم خرابی گیربکس دستی و راهکارهای پیشگیری از آن را بررسی می‌کنیم.
۱. سخت جا رفتن یا گیر کردن دنده‌ها
یکی از اولین نشانه‌های خرابی گیربکس، دشواری در تعویض دنده است. اگر دنده‌ها به سختی جا می‌روند یا اصلاً جا نمی‌روند، ممکن است علت آن خرابی دنده برنجی (سینکرونایزر)، فرسودگی کشویی، یا خم شدن ماهک دنده باشد.
۲. شنیدن صدای زوزه یا تقه هنگام حرکت
اگر هنگام گاز دادن، دنده عقب، یا کاهش سرعت صدای غیرطبیعی مثل زوزه یا تقه شنیده می‌شود، احتمال دارد بلبرینگ‌ها یا رولبرینگ‌های گیربکس فرسوده شده باشند. همچنین ممکن است دنده‌های داخلی به دلیل عدم روانکاری صحیح آسیب دیده باشند.
۳. پس زدن دنده (برگشتن به حالت خلاص)
در برخی مواقع، بعد از جا زدن دنده، به‌صورت ناگهانی دنده به حالت خلاص برمی‌گردد. این مشکل معمولاً به‌دلیل شکستگی یا ساییدگی خار کشویی، خرابی ماهک یا لقی در کشویی اتفاق می‌افتد.
۴. نشت روغن گیربکس
وجود لکه‌های روغن زیر خودرو یا سطح پایین روغن گیربکس می‌تواند به‌دلیل خرابی کاسه‌نمد شفت ورودی یا خروجی باشد. کم شدن روغن موجب گرمای زیاد، خرابی دنده‌ها و حتی قفل کردن گیربکس می‌شود.
۵. شنیدن صدای تقه در تعویض دنده
اگر هنگام تعویض دنده صدای “تقه” یا ضربه می‌شنوید، احتمال دارد دنده برنجی یا کشویی نتواند به‌درستی با دنده درگیر شود. این مشکل معمولاً با لرزش یا لگ زدن خودرو همراه است.
۶. لغزش دنده یا لغزیدن بین دنده‌ها
لغزش زمانی رخ می‌دهد که دنده به‌طور کامل درگیر نمی‌شود. این حالت می‌تواند به‌دلیل لقی بیش‌ازحد در کشویی، خرابی خار یا خورده‌شدن شیارهای دنده باشد.
۷. لرزش یا تکان شدید هنگام شروع حرکت
در برخی موارد، خرابی گیربکس باعث لرزش در خودرو هنگام گرفتن کلاچ می‌شود. این مشکل ممکن است به‌دلیل ناهمترازی شفت‌ها یا شکستگی داخلی پوسته گیربکس باشد.
راه‌های پیشگیری از خرابی گیربکس دستی
- تعویض به‌موقع روغن گیربکس (هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر)
- استفاده از قطعات مصرفی استاندارد مثل دنده برنجی، کاسه‌نمد، بلبرینگ
- پرهیز از نگه داشتن دست روی دسته دنده در هنگام رانندگی
- تعویض صحیح دنده بدون فشار و شتاب‌زدگی
- بررسی گیربکس در زمان سرویس دیسک و صفحه
- استفاده از روغن توصیه‌شده توسط شرکت سازنده
چه زمانی باید گیربکس تعمیر شود؟
در صورت مشاهده چند مورد از علائم بالا، بهتر است خودرو توسط متخصص بازدید شود. بی‌توجهی به علائم اولیه می‌تواند منجر به خرابی کامل کشویی، ماهک، دنده یا پوسته گیربکس شود که هزینه‌بر است.
جمع‌بندی: گیربکس دستی خودرو با وجود سادگی ظاهری، به‌دلیل تماس مستقیم قطعات فلزی، نیاز به نگهداری دقیق دارد. با شناخت نشانه‌های خرابی، پیشگیری با تعویض قطعات مصرفی، و رانندگی صحیح، می‌توان عمر گیربکس را افزایش داد و از هزینه‌های سنگین جلوگیری کرد.
برای خرید قطعات اصلی گیربکس دستی مانند کشویی، دنده برنجی، ماهک، کاسه‌نمد و بلبرینگ، به فروشگاه اینترنتی یدک گیربکس مراجعه کنید.